HAAGSCHE COURANT
Zaterdag 28 September 1940.
BINNENLAND
STADSNIEUWS
VIJFTIG JAREN
„DIE HAGHE”
V ’I
O
m
nauw samen
e
Verplichte opgave van banden
van motorvoertuigen
TALRIJKE ONGEVALLEN
TENGEVOLGE VAN DE
DUISTERNIS
Opbouwdienst en Werk
verruiming werken
wrvrvWfvvrrw'
Het Waltman snelheidscontrole-apparaat weer
gebruik bij de politie
Het verbod van fotografeeren
Terugblik op een roemrijke
periode
VIERDE BLAD
BUSLIJN P
KOSTWINNERSVERGOEDING
P.T.T. onder oorlogsinvloed
'*,'W x
Engelsche bommen in
Noord-Brabant
DIEVEN WILDEN VLEESCH
ZONDER BON
GRAAF VAN BYLANDT IN ZIJN
OMGANG MET DE DIEREN
DE OUDE 3 CENTS ZEGEL
MET OPDRUK
ONVOLDOEND AFGESCHERMDE
RIJWIELEN
Kerkhof op den Grebbeberg wordt
niet verplaatst
Vermoedelijk iemand verdronken in
het water van den Zuidbuitensingel
Wijziging route
TAXI VEROORZAAKT TRAM-
STAGNATIE
VIJFTIEN OVERTREDERS VAN HET
UITGAANSVERBOD
Petroleum voor verlichting
Rijksdienst voor de werk
verruiming
Leeuwen en tijgers waren voor hem
zoo mak als katten
No. 17685
I
Schimmelpenningh)
Geen vrije verkoop toegelaten
de
(3)
van
Ook teekenaars en kunstschilders
mogen geen militaire objecten
vastleggen
over
de
Opbrengst over eerste zeven maanden
van 1940 met ƒ1.785.395 gedaald
Artikel 7.
Deze beschikking treedt in werking
op den dag hater afkondiging.
Varken uit een hok gestolen
Een bewoner van de Emmastraat
bezit een paar mooie varkens, welke
gemest worden in een hok ergens aan
het einde van de Laan van Meerder-
voort.
In den afgeloopen nacht nu hebben
dieven, begunstigd door de duisternis,
het hok geforceerd en één van de var
kens, een exemplaar van ruim 70 kg,
na het eerst gedood te hebben, ont
vreemd. Bloedsporen wijzen aan, in
welke rich.iug de dieven het beest
hebben weggcsleept.
de
laar
Artikel 6.
het
Gisteravond zijn 10 wielrijders ge
verbaliseerd, omdat zij hun rijwielen
onvoldoend of in het geheel niet ver
duisterd hadden.
In 7 gevallen is het rijwiel door de
politie in beslag genomen, omdat het
euvel niet ter plaatse kon worden ver
holpen.
Door het Staatsbedrijf der Posterijen,
Telegrafie en Telefonie worden, ter
vervanging van de bestaande post
zegels van 5 cent en hooger, uitgegeven
postzegels van 3 cent met opdruk. Het
3 cents zegel met guilloche- en waarde-
opdruk. (Polygoon)
POLITIE VERZOEKT INLICHTINGEN
OMTRENT AANRIJDING
Op Donderdag 26 September j.I.
Van zeer goed ingelichte zijde wordt
aan „De Standaard” medegedeeld, dat
er vooralsnog geen sprake van is om
het militaire kerkhof op den Grebbe
berg te verplaatsen.
Naar men aan het blad verklaarde,
zijn er destijds weliswaar voorloopige
besprekingen gevoerd daar het kerk
hof aan een zeer drukken verkeersweg
is gelegen, doch deze besprekingen
hebben geen resultaat gehad.
Artikel 1.
Deze beschikking verstaat onder ban
den motorrijwiel- en autobanden,
tractorbanden, vliegtuigbanden (zoowel
binnen- als buitenbanden).
Voorschotten Brandstoffenbijslag
Het hoofd van de afdeeling Militaire
Zaken der gemeente-secretarie van
’s Gravenhage brengt ter kennis van
belanghebbenden dat, in afwachting
van een nader te ontwerpen regeling
inzake de verstrekking van een brand
stoffenbijslag in de komende winter
maanden, aan de in deze gemeente
wonende verwanten van dienstplich
tigen aan wie kostwinnersvergoeding
wordt uitbetaald gebaseerd op geno
ten steun of loon in werkverschaffing,
een voorschot op de kostwinnersver
goeding zal worden verstrekt ten be
drage van 5.75 voor zoover het steun
bedrag of het loon in werkverschaf
fing minder dan 18 per week be
droeg.
Zij, die meenen voor bedoeld voor
schot in aanmerking te komen, kun
nen zich, voor de uitbetaling daarvan,
aanmelden op Maandag 30 Seotem-
ber 1940 des morgens tusschen 9 en
12 uur aan de afdeeling Militaire Za
ken, Copernicusstraat 159, alhier.
Artikel 4.
Een ieder is verplicht op vordering
van den directeur van het Rijksbureau
voor rubber de hem toebehoorende
banden te verkoopen aan daartoe door
dien directeur aan te wijzen personen
of instanties. De directeur stelt hier
voor telkens de prijzen vast.
kwam min of meer buiten gebruik, toen
in onze stad eenige jaren geleden de
maximumsneuheid werd opgeheven.
Het instrument heeft zijn weg gevon
den door het geheele land, terwijl het
ook buiten onze grenzen bij tal van po
litiecorpsen werd en wordt gebruikt.
Gistermiddag heeft de ontwerper van
het contróle-apparaat, de hoofdinspec
teur J. M. Waltman, op ’t hoofdbureau
van politie aan enkele corpsleden de
werking van den kijker verklaard.
Het gebruik van het optische instru
ment voor de snelheidscontrole heeft
dit voordeel, dat slechts één man be
hoeft te worden ingeschakeld, terwijl
bij andere z.g. autovallen, minstens
twee, zelfs drie man noodig zijn.
De methode van één man met een
De totale opbrengsten der P.T.T. over
Juli 1940 hebben bedragen ƒ5.509.645,
d.i. 935.944 minder dan in de over
eenkomstige maand van 1939. Het to
taal over de eerste zeven maanden
van dit jaar bedroeg 42.846.635, of
wel 1.785.395 minder dan in dezelfde
periode van het vorige jaar.
Dit is dus de financieele tol, welke
het P.T.T.-bedrijf aan den oorlog en
zijn gevolgen heeft moeten betalen.
Het lag in de lijn der verwachtingen,
dat P.T.T. in belangrijke mate den
weerslag zou ondervinden van de ver-
keersontwrichting enz. gedurende den
oorlog en de eerste weken daarna.
Het „Verordeningenblad” van heden
(nr. 29) bevat een beschikking
van den secretaris-generaal van het
departement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart betreffende het beheer van
banden.’
Deze beschikking (nr. 157) luidt als
volgt
Gisteravond en vannacht was het
wel bijzonder duister in onze stad.
Tengevolge daarvan zijn talrijke
ongevallen gebeurd. Vooral de singels
en grachten zijn zeer gevaarlijk. Men
vreest, dat de 67-jarige bewoner van
de Delftschelaan J.T., gisteravond het
slachtoffer van de duisternis is ge
worden. Hij is n.l. gisteravond uitge
gaan en niet meer teruggekeerd.
Men vermoedt, dat de man om
streeks 10 uur in het water aan den
Zuid Buitensingel is geraakt ter hoog
te van de Gerard Doustraat.
De politie heeft den geheelen nacht
en een groot gedeelte van den ochtend
gedregd, maar zonder resultaat.
Ook in andere gedeelten van de stad
zijn gisteravond personen, door de
duisternis misleid, te water geraakt.
Zoo raakten 2 onbekend gebleven
burgers in het water van de Prinses-
segracht. Andere burgers wisten de
drenkelingen door handreiking op het
droge te brengen. Op eigen gelegen
heid zijn zij naar huis gegaan.
Een 40-jarige bewoner van
Regentesselaan geraakte gisteravond
door de duisternis en ook al omdat
hij onder invloed van sterken drank
verkeerde, in het water aan den Zuid
Buitensingel.
Een paar passeerende surveilleeren-
de agenten hoorden geplons in het
water en snelden te hulp. Zij wisten
den man door handreiking uit het
natte element te halen en trans
porteerden hem naar zijn woning.
Op den hoek van de Groote Markt
straat en de Luthersche Burgwal is
gisteravond even voor 10 uur de 59-
jarige G.W.W.C. van H., wonende aan
de Groenesteynstraat, door de duister
nis misleid, zoodanig met zijn fiets te
gen den trottoirband opgereden, dat
hij een zware hersenschudding be
kwam. De man is in het ziekenhuis
aan den Zuidwal opgenomen.
Ongeveer terzelfder tijd is in de
Vlierboomstraat de 28-jarige voetgan
ger M.M.K., wonende te Monster, ge
struikeld, waarbij hij zijn linkerbeen
brak. Ook dit slachtoffer van de duis
ternis is opgenomen in het ziekenhuis
Zuidwal.
Zooals reeds gemeld, zijn bij verorde
ning van den Rijkscommissaris, maxi
mumsnelheden vastgesteld voor het
motorrijtuigenverkeer, t.w. 40 k.m. in
de bebouwde kommen en voor de niet
bebouwde kommen 80 k.m. voor perso
nenverkeer en 60 k.m. voor alle andere
vervoer, behoudens enkele uitzonderin
gen.
Ter naleving van deze verordening
zijn aan de speciale verkeersbrigade
van de Haagsche politie, bepaalde in
structies verstrekt en wordt het perso
neel o.m. onderlegd in het gebruik van
het optisch instrument voor snelheids
controle van auto’s, ontworpen door
den politiedeskundige J. M. Waltman en
dr. J. F. Sirks.
Dit apparaat werd reeds een 10 jaar
geleden bij het corps ingevoerd, doch
Artikel 2.
Alle houders van banden zijn ver
plicht op vordering van den directeur
van het Rijksbureau voor rubber aan
dezen binnen 21 dagen na het in wer
king treden van deze beschikking en
overeenkomstig de daartoe door dezen
vast te stellen voorschriften opgave te
doen van de in hun bezit zijnde banden.
Met ingang van Dinsdag 1 October
wordt de route van, buslijn P gewij
zigd. Het gedeelte over de .Laan van
Eik en Duinen en Mient vervalt en de
lijn wordt doorgetrokken over den
Loosduinscheweg tot aan de Thor-
beckelaan.
Het eindpunt komt in de Thorbecke-
laan nabij den Loosduinscheweg.
De halten in de Laan van Eik en
Duinen voor beide richtingen worden
verplaatst naar den Loosduinscheweg.
De dienstregeling blijft dezelfde; de
bussen vertrekken van de Thorbecke-
laan op de uren, vastgesteld voor ver
trek van de Appelstraat.
ONTSPANNINGSAVOND VOOR DEN
OPBOUWDIENST
In de cantine van het detachement Op-
'bouwdienst in de Sumatrastraat alhier,
werd Donderdag jj. de eerste ontspan
ningsavond georganiseerd, op initiatief
van mevr. Hiddink, meer bekend als de
„Haagsche soldatenmoeder”.
Een der hoogtepunten was dit keer het
optreden van den illusionist Roel de
Vries, die zijn verschillende goochelkun
sten op smakelijke wijze aan het publiek
wist te presenteeren, dat niet karig was
met zijn bijval. De verdere avond werd
gevuld met smalfilm en onderlinge wed
strijden, waarvoor nog een aantal prijzen
beschikbaar was. gesteld,
Versperringsballons afgeschioten
Een Engelsch vliegtuig heeft gistei-
avond in de gemeente Rijsbergen
(Noord-Brabant) nabij het landgoed
„Bigtelaar”, eenige bommen afgewoi>
pen, welke echter niet tot ontploffing
kwamen.
Nederland kreeg nog ander Engelsch
luchtbezoek in den vorm van eenige
losgeslagen versperringsballons. In de
omgeving van Leeuwarden vernielde
de kabel een hoogspanningskabel. La
ter werd de ballon afgeschoten.
Gisteravond om kwart over 6 heeft
voortsdeDuitscheluchtdoelartillerie een
Engelschen versperringsballon, welke
uit Zuidwestelijke richting over den
grooten IJ-polder te Amsterdam kwam
aandrijven, onder vuur genomen. Het
<evaarte stortte brandend neer.
Op Donderdag 26 September j.I. des
namiddags omstreeks 9 uur 45 minuten
had op den Westduinweg alhier, nabij
de van Foreeststraat een aanrijding plaats
tusschen een voetganger en een wielrij
der, tengevolge waarvan de voetganger
lichamelijk letsel bekwam.
De commissaris van politie van den
Justitieelen dienst C verzoekt den onbe
kend gebleven wielrijder zich voor het
geven van inlichtingen te willen melden
aan zijn bureau Javastraat 18. alhier.
In de Hofwijckstraat brak gistermiddag
de achteras van een taxi, juist op de tram
rails.
De kraanwagen van de politie moest er
aan te pas komen om de auto te verwij
deren van de rails en weg te sleepen.
Gedurende 20 minuten moest het tram-
<exke« omgelegd -wordeo,
Door de politie zijn gisteravond na
10 uur in totaal 15 overtreders van
het uitgaansverbod gearresteerd. Het
waren 12 mannen en 3 vrouwen.
Zij hebben allen tot 4 uur op ver
scheidene politiebureaux vertoefd,
waarna zij met een procesverbaal
naar huis werden gezonden.
stophorloge, welke de snelheid contro
leert over een weggedeelte, waarbij hij
het voorbijrijden van de auto langs het
begin- of eindpunt op eenigen afstand
waarneemt, is wel een van de minst
zuivere
Het idee, om een bepaald gedeelte
van een weg, ten behoeve van snel-
heidsmeting van een auto, in een in
strument vast te leggen, is naar voren
gekomen, door te bedenken, dat de
auto, van voren of van achteren op een
bepaalden afstand gezien, steeds ook
onder een bepaalden hoek gezien
wordt. ;'Het omgekeerdè dus van de
meest bekende afstandsmeting, aange
zien hier de basis der meting bij het
doel is, doch wat in dit geval geen be
letsel vormt, omdat die basis zich naar
den waarnemer verplaatst en deze de
lengte daarvan kan opmeten.
Van te voren stond reeds vast, dat
een goede kijker daarbij noodzakelijk
was, aangezien de waarnemingen op
verschillende, verafgelegen afstanden,
moesten plaats hebben. De waarnemin
gen zelf zijn na eenige oefening geen
beletsel om deze te laten uitvoeren door
een eenvoudig man; immers deze, de
politieman op straat, is aangewezen om
het toestel in de praktijk te behandelen.
Steeds heeft dit bij de uitwerking van
het toestel op den voorgrond gestaan en
natuurlijk in de eerste plaats het ver-
eischte, om het instrument zoo te con-
strueeren, dat de uitkomsten voor alle
gevallen met de grootste nauwkeurig
heid vastgelegd konden worden.
De Waltmankijker, welke behalve
hier te lande gepatenteerd is in
Duitschland en Frankrijk, heeft na tal
van proefnemingen, bewezen aan de
hoogste eischen te voldoen. Hij kan ook
bij avond gebezigd worden.
Naar wij vernemen, zullen binnen
kort de agenten van de verkeersbrigade
practisch met het instrument gaan
werken.
Op de foto: Hoofdinspecteur Waltman
(links) geeft theorie in het gebruik van
het door hem ontworpen apparaat.
Contact-officier op de provinciale
bureaux
In aansluiting op de persberichten,
waarin melding werd gemaakt van de
nauwe samenwerking tusschen den
Opbouwdienst en den Rijksdienst voor
de Werkverruiming, kan thans worden
gemeld, dat het in het voornemen ligt,
om ten bureele van de hoofden van de
inspecties van den Rijksdienst voor de
Werkverruiming in de provincies, voor
onbepaalden tijd een officier te werk
te stellen.
De taak van dezen oficier zal o.a.
zijn volgens aanwijzing van het hoofd
van de inspectie een actief aandeel te
nemen in de voorbereidingen, enz. van
werkobjecten, welke voor den Opbouw-
dienst in aanmerking komen en door
het verstrekken van gegevens en het
houden van voordrachten, de belang
stelling van het personeel van den
Opbouwdienst te wekken voor de
groote belangen van een intensieve be
oefening van landbouw, boschbouw,
tuinbouw, landaanwinning, ontwate
ring, kortom allen arbeid, welke erop
is gericht om de baten van den grond
zoo hoog mogelijk op te voeren.
Speciale petroleumzegels worden
uitgegeven
Het Rijksbureau voor aardoliepro
ducten (sectie petroleum) te ’s-Graven-
hage wordt overstroomd met aanvra
gen voor petroleum voor verlichting.
In verband hiermede deelt het Rijks
bureau het volgende mede:
Alleen voor hen, die op geen enkele
andere wijze hun woning kunnen ver
lichten zullen speciale petroleumzegels
beschikbaar worden gesteld. Deze ze
gels zullen in de eerste veertien dagen
van de maand October onder de recht
hebbenden worden verdeeld. Zij kun
nen dus uitsluitend worden gebruikt
voor de aanschaffing van petroleum,
welke voor huishoudelijke verlichting
bestemd is.
Het Rijksbureau voor aardoliepro
ducten verwacht, dat thans de belang
hebbenden voldoende zijn ingelicht.
Indien men zijn huis ook zonder
petroleum kan verlichten, doet men
goed niet meer aan petroleum te den
ken. Men helpt aldus anderen en voor
komt onnoodigen arbeid bij het Rijks
bureau.
Het heden verschenen. „Verordenin
genblad” bevat o.m. een beschikking
van den secretaris-generaal van het
departement voor Sociale' Zaken,
waarbij een reorganisatie wórdt door
gevoerd in de leiding van den Rijks
dienst voor de werkverruiming. Deze
leiding zal voortaan driehoofdig zijn;
een lid zal de algemeene en financieele
leiding voeren, een tweede lid de cul-
tuur-technische, terwijl het derde lid
de leiding zal voeren van de zaken van
civiel-technischen aard.
Wij hebben gisteren het overlijden
gemeld van W. C. L. A. graaf van
Bylandt, directeur van den Dierentuin.
Zijn heengaan beteekent niet alleen
een groot verlies voor hen, die onder
hem stonden, maar ook voor de dieren.
De dieren, zij vulden zijn leven, hij
kon er mee omgaan als geen tweede
en het is niet te veel gezegd als we
beweren, dat hij ook het leven der
dieren vulde. De chef van de afdee
ling Diergaarde, de heer L. W. van
Dalen, heeft ons hedenmorgen het een
en ander verteld over den omgang van
graaf van Bylandt met zijn beesten,
’s Morgens om half negen maakte hij,
gekleed in een lichte regenjas, een
tocht door den tuin. Zijn zakken vol
met lekkers. Wij konden aan het ge
luid, dat de dieren maakten, hooren,
waar de directeur zich bevond. Als
de tijgers hem zagen naderen of zijn
stem hoorden, begonnen ze over den
grond te rollen en te miauwen en ze
hielden daarmee niet op, voordat hjj ze
even gestreeld en toegesproken had.
Graaf van Bylandt behoefde het niet
te probeer en achteloos langs Jopie, den
oerang-oetang, te loopen. Jopie begon
dan te rollen over den grond van
kwaadheid en ging vreeselijk te keer
en mijnheer van Bylandt moest, of hij
wilde of niet, op zijn schreden terug-
keeren om Jopie aan te halen. Wan
neer hij naderde, stonden de drie be
ren, moeder, kind en vader, recht
overeind, zwaaiend met him koppen.
Zelfs de zebra, een bijzonder schuw
dier, keek op den tijd, dat de direc
teur zijn ronde maakte, reikhalzend
naar hem uit. Ook de wolven vroegen
voortdurend zijn aandacht.
Bij de wilde hyena ging hij dikwijls
het hok in om een kluifje te brengen.
Het dier ging dan als een razende te
keer, zoo blij was het. Eens was het
alsof het bloed in mijn aderen stil
stond. De directeur stond midden tus
schen twee tijgers. Hun zware pooten
rustten op zijn schouders. Het was een
levensgevaarlijke houding, want als de
dieren hem maar een schrammetje
hadden gegeven, zoodat hij bloedde,
zouden ze hem zeker verscheurd heb
ben. Dan komt immers hun instinct
weer boven. Men vergete niet, dat het
geen gedresseerde dieren waren. Toen
ik hem wees op zijn zeer gevaarlijke
positie, zei hij lachend: Och, dat
is toch niets, zij zijn zoo lief als katten.
Wanneer mijhheer van Bylandt bij
de olifanten Aïda en Betsy was, wist
ik dat in mijn kantoortje. Ik kon dat
namelijk hooren aan de manier van
trompetten. Volkomen rustig stapte de
directeur de kooi binnen, waarin twee
leeuwen aan het vechten waren.
Slechts gewapend met zijn korten stok.
Hij haalde de dieren uit elkaar alsof
het twee vechtende kleine bengels wa
ren en wees ze ieder naar een hoek
van de kooi te gaan. Slaan met zijn
stok deed hij natuurlijk nooit. Zijn
stelregel was: alle dieren houd je tot
vriend als je goed met ze omgaat.
Een dier wordt niet valsch geboren,
het wordt valsch gemaakt. Eenigen
tijd geleden kregen wij een Sumatra-
tijger, die gevangen was in een loop-
kooi.
Alleen al als hij een mensch hoorde
naderen, ging het dier als een krank
zinnige te keer, sprong tegen de tra
lies op en maakte een vreeselijk la
waai. Mijnheer van Bylandt ging iede-
ren dag even het beest toespreken en
na eenigen tijd was de tijger zoo ge
willig als een poes voor hem. Voor
zijn personeel was hii een uiterst
rechtvaardig vader, die soms heel
streng kon wezen, voor de dieren had
hij veel meer weg van een zachtaar
dige moeder.
Zijn ideaal was var zijn dierenpark
een zuiver wetenschappelijke instelling
te maken, waar men van de dieren
kon leeuen, dus niet een kijkspel, een
gelegenheid tot amusement. Hjj hoopte
dit ideaal te verwezenlijken in een
Dierenpark in de Boschjes van Poot,
waar de dieren in een betrekkelijke
vrijheid zouden kunnen leven.
De teekeningen hiervoor zijn reeds
gereed. Maar of het plan thans ver
wezenlijkt kan worden, blijft natuur
lijk een open vraag.
Artikel 5.
(1) Hij die niet of niet ten volle
voldoet aan een verplichting, als be
doeld in de artikelen 2, 3 en 4, wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste
drie maanden of geldboete van ten
hoogste driehonderd gulden.
(2) De volgens het* eerste lid straf
baar gestelde feiten worden beschouwd
als overtredingen.
Met het opsporen van de in dit
artikel strafbaar gestelde feiten
belast de bij
tiewet 1939
ambtenaren.
Bovendien wordt een nieuwe para
graaf ingevoegd, luidende„Hij, die
niet tot de Duitsche Weermacht.
„Waffen-S.S.” of „Ordnungspolizei”
behoort, mag in terreinen, die door den
Weermachtsbevelhebber in Nederland
tot beveiligingsgebied verklaard en
door waarschuwingsborden als zooda
nig kenbaar gemaakt zijn, geen foto
grafie- of filmgerei bjj zich dragen,
tenzij hij in het bezit is van een door
den Duitschen Weermachtsbevelheb
ber in Nederland afgegeven bewijs, dat
hij daartoe gerechtigd is.”
Deze verordening treedt in werking
op den dag harer afkondiging, dat is
dus op heden.
De directeur van het Rijksbureau
voor rubber is bevoegd nadere regelen
te stellen ter bevordering van een
goede uitvoering van deze beschikking.
Artikel 3.
(1) ' Het is verboden zonder vergun
ning van den directeur van het Rijks
bureau voor rubber feitelijke of
rechtshandelingen ten aanzien van ban
den te verrichten.
(2) Dit verbod geldt niet
1) ten aanzien van het gebruiken
van op rij- en voertuigen of onder
deden daarvan gemonteerde banden,
voor zoover deze rij- en voertuigen
worden gebruikt voor het doel, waar
voor zij zijn bestemd
2) voor het verrichten van hande
lingen, die op grond van een ingevolge
de rubberbeschikking 1939 no. 2
(Nederlandsche Staatscourant 1939, no.
253) verleende vergunning geschieden.
Het heden verschenen „Verordenin
genblad” no. 29 bevat een verordening
(no. 156), welke op enkele punten een
aanvulling is van de in het „Verorde
ningenblad” van 24 Juni j.I. versche
nen verordening (no. 25) van den
Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied betreffende maat
regelen' op het gebied van berichtge
ving, fotografeeren en filmen.
Hlierbij wordt bepaald, dat par. 9
van genoemde verordening als volgt
moet worden gelezen
„Hij, die niet tot de Duitsche Weer
macht, „Waffen-S.S.” of „Ordnungs
polizei” behoort, mag geen fotografieën
of films maken van inrichtingen en ma
terieel van de Duitsche Weermacht,
„WaffenrS.S.” of„Ordnungspolizei”, als
mede van leden van de Duitsche Weer
macht, „Waffen-S.S.” of „Ordnungs
polizei”, tenzij hij in het bezit is van
een door den Duitschen Weermachts
bevelhebber af gegeven bewijs, dat hij
daartoe gerechtigd is. Op portret-opna-
men van leden van de Duitsche Weer
macht „Waffen-.S.S.” of „Ordnungs
polizei”, welke met hun toestemming
gemaakt zijn, heeft dit verbod geen
betrekking.
Iedere andere uitbeelding, in het bij
zonder het maken van teekeningen of
schilderingen, wordt met het maken
van fotografieën of films gelijkge
steld.”
zijn
of krachtens de distribu-
aangewezen opsporings-
Op Maandag 30 September a.s. zal het
vijftig jaar geleden zijn, dat de histori
sche vereeniging „Die Haghe”, welke
haar doel in het eerste artikel van haar
statutenheeft omschreven met de woor
den: „de Geschiedenis van ’s-Gravenha-
ge te kennen en te doen kennen. Dit
laatste zal zij trachten te bereiken door
het uitgeven van geschriften en, zoo noo
dig, door het houden van lezingen en
voordrachten”, in de directiekamer van
het Gemeentemuseum aan den Korte Vij
verberg werd opgericht, op initiatief van
Pater Hageraats. Op deze gedenkwaardige
bijeenkomst waren onder voorzitterschap
van den toenmaligen archivaris en direc
teur van het Gemeentemuseum A. J. Ser-
vaas van Royen, de heeren R. Krul, J. C.
van der Meulen, mr. J. B. J. N. ridder de
van der Schueren en pater P. Zwart aan
wezig. Het spreekt vanzelf, dat de thans
als werkend voorzitter aan de vereeniging
verbonden heer dr. H. E. van Gelder in
de afgeloopen weken vele verzoeken om
een interview ontving Om aan deze aan
vragen te voldoen, werd onder zijn leiding
één dezer dagen in het Gemeentemuseum
een persconferentie gehouden, welke de
eenvoudigste oplossing bood om de be
langstellende Nederlandsche pers tevre
den te stellen.
Zooals dr. H. E. van Gelder ons daarbij
mededeelde lag het oorspronkelijk in de
bedoeling van het bestuur van ,,Die
Haghe” om met een feestvergadering, een
voorstelling in den Stadsschouwburg en
een buitengewone boekuitgave de oprich
ting van de vereeniging te vieren. Door
de verschillende tijdsomstandigheden kon
den echter al deze plannen niet worden
verwezenlijkt en kon slechts een te hou
den toespraak door den voorzitter als arti
kel van zijn hand onder het opschrift „Een
woord tot de leden” in het thans eerder
verschenen „Jaarboek” worden opgeno
men In dit stuk wijst de schrijver op de
cultureele beteekenis van „Die Haghe”,
door het wekken van een historisch be
wustzijn, en aangezien men in allies
met het kleine moet beginnen van een
nationaal besef, voor onze stad en voor
het geheele Nederlandsche volk en op
daden, waarmede zij het werk van hi
voorgangster, de van 1851 tot 1878 be
staande „Vereeniging tot beoefening van
de Geschiedenis der stad ’s-Gravenhage”,
waaraan wij èn de stichting van het Ge
meentemuseum èn die van de Historische
Topografische Atlas èn die van de Histo
rische Gemeentebibliotheek te danken
hebben, heeft voortgezet. „Die Haghe”
volgde met het uitgeven van geschriften
het voorbeeld van haar voorgangster, wel
ke, ondanks het feit, dat zij slechts 19
trouwe leden telde, die haar bestaan met
417 vergaderingen bevestigden, twee bun
dels zeer interessante opstellen deed ver
schijnen. Behalve het gebruikelijke
.Jaarboek”, dat vooral door den redac
teur Theo Morren in ruimeren geest werd
opgezet, verscheen namelijk door toedoen
van Die Haghe” een atlas van ’s-Graven
hage met zeldzame teekeningen en platen,
welke deel uitmaakten van een serie, wel
ke de vereeniging in 1920 aan het Haag
sche Gemeente-archief ten- geschenke gaf.
Voorts werd door subsidie of medewerk-
king van „Die Haghe’ de uitgave van ver
scheidene boeken mogelijk gemaakt, b.v.:
het werk van J. Smit „den Haag in den
Geuzentijd”, van J. Vermaas de „Geschie
denis van Scheveningen”, van een door
den heer Pabon tot stand gebrachte bron
nenpublicatie ,,de Haagsche Hofboeken”,
van dr. H. E. van Gelderen artikelen over
den Haag in het tijdschrift „Buiten” on
der den naam „Slopend herboren Ne
derland” enz. Voorts verscheen in 1897
een „Jaarboek” over het geslacht Huy
gens, waarmede, in combinatie met een
in het Gemeentemuseum gehouden ten
toonstelling Constantijn, zijn voor- en na
geslacht, evenals zoo vele andere figuren
uit onze roemrijke Haagsche geschiedenis
werden geëerd. Want „Die Haghe” herin
nerde ons aan de verplichte dankbaarheid
tegenover de „Erflaters onzer Bescha
ving” met het plaatsen van gedenkstee-
nerr voor Simon Stevin, voor het Drie
manschap van 1813: Hogendorp, van der
Duyn van Maasdam en van Limburg Sti-
rum; voor Bosboom en mevrouw Bos
boom Toussaint; met vergaderingen en
voordrachten aan staatsliedenkunste
naars, dichters en geleerden gewijd en
met haar artikelen in het „jaarboek”
overbekende Hagenaars, waarvoor zij
zich onder de hoede van de meest aan
gewezen vakmannen: den Gemeentearchi
varis, bijgestaan door een publicatie-com-
missie van deskundigen, heeft gesteld. Met
tentoonstellingen werd de interesse voor
het stadsbeeld in den loop der eeuwaj
gewekt, W4L berinuejcea aau die, welk»
